Angstaanjagend mooi: De spinnen van Louise Bourgeois

Ik geef toe, het zijn normaal gesproken niet mijn favoriete dieren en hoe groter ze zijn hoe minder leuk ik ze doorgaans vind. Ik heb het uiteraard over spinnen. Toch zijn er deze zomer een paar (letterlijk en figuurlijk) grote uitzonderingen te vinden in de tuinen van het Rijksmuseum. Daar is tot en met 03 november een beeldententoonstelling van Louise Bourgeois (1911-2010)  te zien met uiteraard ook een paar van haar iconische spinnen.

De bekendste spin is de meer dan 10 meter hoge Maman uit 1999. 1 Net als haar overige spinnen, is Maman  geïnspireerd op Bourgeois’ eigen moeder, die net als het uitgebeelde dier, weefster was. De relatie met haar moeder was liefdevol maar complex en speelde tegen een achtergrond van een vader die vreemdging met het kindermeisje. Deze gecompliceerde familieverhoudingen vormden de basis voor het oeuvre van Bourgeois waarin de verhoudingen tussen man en vrouw maar ook het thema moederschap een belangrijke rol spelen.

Maman is letterlijk een moeder want onder haar bronzen spinnenlichaam is een soort mandconstructie met eieren te zien. Het imponerende lichaam van de metershoge spin, beschermt de eieren. Wie zou het aandurven het bijna monsterlijke dier te benaderen. Tegelijkertijd boezemt Maman niet alleen angst in. Ze fascineert ook. Het zware bronzen lichaam en de marmeren eieren worden gedragen door ragfijne poten. Ze lijken bijna de wetten van de zwaartekracht te trotseren.

Bourgeois die in Parijs opgroeide in het tapijtrestauratie-atelier van haar ouders vergeleek de spin met een hersteller. Zoals haar ouders de tapijten herstelden, waarvoor de jonge Louise vaak de tekeningen maakte, herstelt een spin haar web als het beschadigd raakt. Zonder rancune creëert zij  weer iets moois.

Hoewel Bourgeois al sinds haar verhuizing naar New York in 1938 werkzaam was als kunstenaar zou zij pas doorbreken nadat zij de zeventig gepasseerd was. Uiteindelijk zou zij juist door de spinnen, die zij creëerde ver na haar tachtigste verjaardag, wereldberoemd worden en uitgroeien tot één van de grootste kunstenaars van de laat 20e en vroeg 21e eeuw.

 

1  Maman is niet in de tuinen van het Rijksmuseum te zien. Spider Couple (2003),  Crouching Spider (2003) en Spider  (1996) zijn er wel.

Afbeelding: Louise Bourgeois, Crouching Spider, 2003, Particuliere collectie